Truskawki to jedne z najbardziej lubianych owoców w polskich ogrodach. Ich soczyste, aromatyczne owoce są nie tylko smaczne, ale również bogate w witaminy i składniki odżywcze. Uprawa truskawek może przynosić satysfakcję zarówno początkującym, jak i doświadczonym ogrodnikom. W tym artykule przyjrzymy się różnym odmianom truskawek oraz omówimy najważniejsze aspekty ich pielęgnacji, aby zapewnić obfite plony przez wiele sezonów.
Odmiany truskawek – jak wybrać najlepszą dla swojego ogrodu?
Wybór odpowiedniej odmiany truskawek to pierwszy i kluczowy krok do udanej uprawy. Odmiany różnią się między sobą nie tylko smakiem i wielkością owoców, ale również terminem owocowania, odpornością na choroby czy wymaganiami uprawowymi.
Podział ze względu na termin owocowania
Odmiany wczesne rozpoczynają owocowanie już w maju i są cenione za możliwość szybkiego zbioru. Do popularnych odmian wczesnych należą 'Honeoye’, 'Elsanta’ czy 'Alba’. Charakteryzują się one intensywnym smakiem, choć owoce bywają mniejsze niż w przypadku późniejszych odmian.
Odmiany średnio wczesne owocują od początku czerwca. Wśród nich warto wymienić 'Senga Sengana’, 'Polka’ czy 'Kent’. Odmiany te zazwyczaj dają większe plony i są bardziej odporne na zmienne warunki pogodowe.
Odmiany późne, takie jak 'Florence’, 'Pandora’ czy 'Malwina’, zaczynają owocować w drugiej połowie czerwca i mogą wydawać owoce nawet do początku lipca. Ich zaletą jest możliwość przedłużenia sezonu truskawkowego.
Odmiany powtarzające owocowanie (zwane też remontującymi lub całorocznymi) to prawdziwy hit wśród ogrodników. Odmiany takie jak 'Ostara’, 'Selva’ czy 'Albion’ owocują od wczesnego lata aż do pierwszych przymrozków. Choć ich jednorazowy plon jest mniejszy, to łączna wydajność może być imponująca.
Ciekawostka: Odmiany powtarzające owocowanie mogą wydawać owoce nawet przez 5-6 miesięcy w roku, co czyni je idealnym wyborem dla osób, które chcą cieszyć się świeżymi truskawkami przez dłuższy czas.
Odmiany o specjalnych właściwościach
Na rynku dostępne są również odmiany o specyficznych cechach, które mogą być szczególnie atrakcyjne dla niektórych ogrodników:
- Odmiany wiszące (tzw. truskawki wiszące) jak 'Temptation’ czy 'Toscana’ świetnie sprawdzają się w uprawie w pojemnikach, koszach wiszących czy na balkonach.
- Odmiany odporne na choroby – warto zwrócić uwagę na odmiany takie jak 'Sonata’ czy 'Vibrant’, które wykazują zwiększoną odporność na częste choroby truskawek, jak szara pleśń czy mączniak prawdziwy.
- Odmiany deserowe – charakteryzują się wyjątkowo słodkim smakiem i aromatem. Do tej grupy zaliczamy m.in. 'Darselect’, 'Marmolada’ czy 'Elsanta’.
Przygotowanie stanowiska i sadzenie truskawek
Odpowiednie przygotowanie miejsca pod uprawę truskawek ma fundamentalne znaczenie dla przyszłych plonów. Truskawki najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, osłoniętych od silnych wiatrów.
Gleba dla truskawek powinna być żyzna, przepuszczalna i lekko kwaśna (pH 5,5-6,5). Przed sadzeniem warto wzbogacić ją kompostem lub dobrze przefermentowanym obornikiem. Truskawki nie lubią gleb ciężkich, gliniastych, które zatrzymują nadmiar wody.
Optymalny termin sadzenia truskawek przypada na sierpień i wrzesień. Sadzonki posadzone w tym okresie zdążą się dobrze ukorzenić przed zimą, a w następnym roku mogą już wydać pierwsze owoce. Możliwe jest również sadzenie wiosenne (kwiecień-maj), jednak w tym przypadku pierwsze zbiory będą mniejsze.
Metody uprawy truskawek
Uprawa w gruncie to najbardziej tradycyjna metoda. Sadzonki sadzimy w rzędach oddalonych od siebie o 60-70 cm, zachowując odstęp między roślinami wynoszący 30-40 cm. Taki układ zapewnia dobrą wentylację i ułatwia pielęgnację oraz zbiory.
Uprawa na podwyższonych zagonach jest coraz popularniejsza, szczególnie na glebach ciężkich. Zagony o wysokości 20-30 cm zapewniają lepsze odprowadzanie nadmiaru wody i szybsze nagrzewanie gleby wiosną.
Uprawa w pojemnikach i skrzyniach to doskonałe rozwiązanie dla osób dysponujących ograniczoną przestrzenią. Do tego celu najlepiej wybierać odmiany wiszące lub kompaktowe. Pojemniki powinny mieć głębokość minimum 20 cm i być wyposażone w otwory drenażowe.
Warto wiedzieć: Truskawki nie lubią stanowisk, na których wcześniej rosły pomidory, ziemniaki, papryka czy bakłażany, ponieważ mogą być narażone na te same choroby co te rośliny.
Pielęgnacja truskawek w trakcie sezonu
Regularna pielęgnacja truskawek jest kluczem do uzyskania obfitych i zdrowych plonów. Podstawowe zabiegi obejmują podlewanie, nawożenie, odchwaszczanie oraz ochronę przed chorobami i szkodnikami.
Podlewanie jest szczególnie ważne w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców. Truskawki potrzebują około 25-30 mm wody tygodniowo. Najlepiej podlewać je rzadziej, ale obficiej, kierując wodę bezpośrednio pod rośliny, aby uniknąć zamoczenia liści i owoców, co mogłoby sprzyjać rozwojowi chorób grzybowych.
Nawożenie rozpoczynamy wczesną wiosną, stosując nawozy bogate w azot, który wspomaga wzrost liści. W okresie kwitnienia i owocowania przechodzimy na nawozy z większą zawartością potasu i fosforu, które wspierają rozwój kwiatów i owoców. Jesienią warto zastosować nawóz bogaty w potas, który zwiększy odporność roślin na mróz.
Ściółkowanie to zabieg, który przynosi truskawkom wiele korzyści. Słoma, agrowłóknina czy specjalna folia do ściółkowania zapobiegają kontaktowi owoców z ziemią, ograniczają rozwój chwastów i utrzymują wilgoć w glebie. Ściółkowanie znacząco zmniejsza ryzyko gnicia owoców i ułatwia zbiory.
Ochrona przed chorobami i szkodnikami
Truskawki mogą być atakowane przez różne choroby i szkodniki. Do najczęstszych chorób należą szara pleśń, mączniak prawdziwy, biała i czerwona plamistość liści oraz wertycylioza. Wśród szkodników największe zagrożenie stanowią opuchlaki, przędziorki, kwieciaki i roztocze truskawkowca.
Aby ograniczyć ryzyko chorób, należy:
- Zapewnić odpowiednią przestrzeń między roślinami dla dobrej cyrkulacji powietrza
- Unikać nadmiernego nawożenia azotem, które sprzyja rozwojowi chorób grzybowych
- Usuwać porażone liście i owoce natychmiast po zauważeniu pierwszych objawów
- Stosować płodozmian – nie uprawiać truskawek na tym samym stanowisku przez wiele lat
- W razie potrzeby stosować biologiczne lub chemiczne środki ochrony roślin
Rozmnażanie i odmładzanie plantacji truskawek
Plantacja truskawek daje najlepsze plony przez pierwsze 2-3 lata. Po tym czasie wydajność spada, a rośliny stają się bardziej podatne na choroby. Warto więc regularnie odmładzać plantację lub zakładać nową.
Rozmnażanie przez rozłogi to najprostszy sposób pozyskiwania nowych sadzonek. Truskawki naturalnie wypuszczają rozłogi z młodymi roślinami, które po ukorzenieniu można odciąć i przesadzić na nowe stanowisko. Dla uzyskania najsilniejszych sadzonek warto pozostawić tylko 2-3 młode rośliny na każdym rozłogu, usuwając pozostałe.
Odmładzanie plantacji przeprowadzamy po zakończeniu zbiorów. Polega ono na skoszeniu liści (na wysokości około 5 cm nad koroną), usunięciu chwastów i rozluźnieniu zagęszczonych rzędów. Po takim zabiegu rośliny wypuszczają nowe, zdrowe liście i mają lepsze warunki do rozwoju. Warto również zastosować nawożenie, które pomoże roślinom zregenerować się po owocowaniu.
Zbiór i przechowywanie truskawek
Truskawki najlepiej zbierać w dni suche, najlepiej rano, gdy temperatura nie jest jeszcze zbyt wysoka. Owoce zrywamy wraz z szypułką, co przedłuża ich świeżość. Do zbioru używamy płytkich pojemników, aby uniknąć gniecenia owoców.
Świeże truskawki najlepiej spożyć w ciągu 1-2 dni od zbioru. Jeśli chcemy je przechować dłużej, możemy:
- Umieścić w lodówce (wytrzymają 3-5 dni) – nie myjąc ich przed przechowywaniem
- Zamrozić (po umyciu i usunięciu szypułek) – można je mrozić w całości lub pokrojone
- Przetworzyć na dżemy, konfitury, soki czy musy – co pozwoli cieszyć się ich smakiem przez cały rok
- Suszyć – uzyskując pyszną przekąskę lub dodatek do herbat
Uprawa truskawek to doskonały sposób na zapewnienie sobie dostępu do świeżych, aromatycznych owoców. Wybierając różne odmiany, możemy cieszyć się własnymi zbiorami od maja aż do pierwszych przymrozków. Odpowiednia pielęgnacja, choć wymaga pewnego nakładu pracy, zostaje wynagrodzona smakiem owoców, których jakość znacznie przewyższa te dostępne w sklepach. Niezależnie od tego, czy dysponujemy dużym ogrodem, czy tylko balkonem, zawsze znajdzie się miejsce na kilka krzaczków tych pysznych owoców, które przyniosą radość zarówno podczas uprawy, jak i spożywania.